ایمپلنت های سرامیکی (ceramic implants) با این تفکر ساخته شده اند که ماده ای که قرار است با استخوان بدن در تماس باشد حداقل سمیت و واکنش با بدن را داشته باشند. البته در عین حال مهم است که ماده ای که انتخاب می شود استحکام، موفقیت کلینیکی و سایر فاکتورهای مورد نیاز را داشته باشد. در طول سال ها تمایل بر این است اجزای مصنوعی فلزی کمتری در بدن جایگذاری شود.
ایمپلنتهای تیتانیومی بهتر است یا ایمپلنتهای سرامیکی؟
پاسخ به این سوال که ایمپلنت تیتانیومی بهتر است یا سرامیکی به این سادگی نیست و نیازمند بررسی مزایا، ریسک ها و محدودیت های هر دو سیستم است.
از سال ۱۹۶۰ که ایمپلنت های ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفتند در طول دهه ها یکی از موفق ترین ابزارهای ابداعی در کل علوم پزشکی با میزان موفقیت ۹۴-۹۷٪ هستند.
ایمپلنت های سرامیکی یک آلترناتیو برای ایمپلنت های تیتانیومی بوده که در سال ۱۹۸۷ معرفی شدند و طی سه دهه ی اخیر مطالعات زیادی روی آن صورت گرفته است.
به طور کلی به ایمپلنت هایی که از جنس سرامیک هستند ایمپلنت های غیر فلزی یا زیرکونیا نیز می گویند که سفید رنگ هستند و بسیاری از خواص و مزایای ایمپلنت های تیتانیومی کلاسیک را دارند.
اکسید زیرکونیوم (زیرکونیا) سازنده ی این ایمپلنت است. هر سرامیک یک ساختار کریستالی دارد که اتم های ففلزی و غیر فلزی را دارد. به دلیل عدد اتمی زیرکونیوم (۴۰) این ماده خواص شبه فلزی دارد.
یکی از تفاوت های مهم رنگ این دو ماده است. تیتانیوم فلز خاکستری رنگ بوده ولی زیرکونیوم سفید رنگ است. دریافت کنندگان ایمپلنت نارضایتی هایی به دلیل مشکلات زیبایی ناشی از رنگ خاکستری اجزا ایمپلنت دارند که این مساله خیلی از اوقات به محل قرارگیری صحیح ایمپلنت بستگی دارد.
مطالعات نشان داده است که ایمپلنت های تیتانیومی و زیرکونیوم تماس مشابهی با استخوان برقرار می کنند. این تماس دوام و پایداری ایمپلنت را در طول زمان تعیین می کند.
در مورد حساسیت به ایمپلنت باید گفت که حساسیت به تیتانیوم بسیار نادر است و شیوعی حدود ۰.۶٪ دارد.
ایمپلنت های زیرکونیوم را در دوران ترمیم پس از جایگذاری نمی توان زیر لثه قرار داد.به این دلیل که ایمپلنت های سرامیکی اغلب یک تکه ای (one-piece) هستند، زیر لثه قرار نمی گیرند و حتما باید هنگام جایگذاری از استحکام اولیه مناسبی برخوردار باشند. اخیرا ایمپلنت های سرامیکی دو تکه ای هم تولید شده که بسیار مستعد شکستن هستند.
طبق تحقیقات انجام شده اگرچه که زیرکونیا استحکام فشاری بالایی دارد ولی استحکام خمشی آن زیاد نیست و ریسک شکستن دارد. همچنین زمانی که در مراحل قالبگیری زیرکونیوم با فرز تراشیده می شود می تواند باعث تشکیل ریزترک هایی در آن شده که در نهایت منجر به شکست روکش یا حتی ایمپلنت سرامیکی شود. در واقع یکی از مهم ترین محدودیت های ایمپلنت های زیرکونیا یک تکه ای بودن قسمت ایمپلنت و اباتمنت است.
در خیلی از موارد به علت عرض کم استخوان یا نواحی خاصی از فک نیاز به ایمپلنت هایی با قطر کم داریم. ایمپبنت های زبرکونیوم با قطر کم (کمتر از ۴ میلیمتر) بسیار به شکستن مستعد هستند. برخی مطالعات میزان بروز ترک و شکستگی در ایمپلنت های سرامیکی را ۲۲-۳۰٪ عنوان کرده اند که درصد غیر قابل قبولی است.
در ایمپلنت های تیتانیومی روکش می تواند سمان شونده یا پیچ شونده باشد ولی در ایمپلنت های سرامیکی به دلیل محدودیت ساخت و یک تکه بودن آن روکش فقط می تواند سمان شونده باشد.
بیمارانی که کاملا بی دندان هستند و نیازمند درمان جامع هستند را نمی توان با ایمپلنت های یک تکه ای درمان کرد. چرا که در این موارد نیازمند اباتمنت های اختصاصی و روکش های پبچ شونده هستیم که با ایمپلنت های زیرکونیوم امکان پذیر نیست.