بهداشت دهان و دندان

۱۸ خرداد ۱۳۹۸

به جرات می توان گفت ساده ترین، موثرترین و ارزان ترین روش برای سلامت نگهداشتن محیط دهان و کاهش هزینه های درمان های دندانپزشکی، رعایت بهداشت صحیح روزانه در منزل است. برای رعایت بهداشت مکانیکی روزانه دهان و دندان باید از مسواک به همراه خمیردندان و یک وسیله تمیز کننده بین دندانی استفاده شود. برای رعایت بهداشت دهان و دندان و کنترل پلاک شیمیایی انواع دهانشویه ها در دسترس است.

بر طبق گایدلاین های ADA رعایت موارد زیر برایبهداشت دهان و دندان هر فرد ضروری است:

حداقل ۲ بار مسواک زدن و یکبار استفاده از وسایل تمیز کننده بین دندانی(رایج ترین آن نخ دندان) در روز الزامی است.
حداقل زمان لازم برای رعایت بهداشت در افراد سالم از نظر پریودنتال ۵ و در افراد دارای بیماری لثه ای ۱۰ دقیقه می باشد.
حداقل هر ۶ ماه جهت معاینه سلامت لثه ها، پوسیدگی دندانی ، جرم و پلاک به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
سیگار راترک کنید.

نکته: مهم ترین نکته در رعایت بهداشت دهان و دندان، تکنیک صحیح، منظم و مدت زمان کافی جهت برداشت جرم و پلاک دندانی است (نوع و شکل مسواک و مارک خمیردندان در درجه دوم اهمیت قرار دارد)

انواع روش های مسواک زدن

روش چارترز (Charters)

در این روش سر مسواک با زاویهٔ ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان قرار می‌گیرد، به‌نحوی که نوک الیاف به سمت تاج و کنارهٔ الیاف در محل تماس لثه با دندان باشند. سپس الیاف به آرامی داخل نواحی بین دندانی فشار داده می‌شود و در حالت ثابت‌بودن سر الیاف در جای خود، چهار حرکت ملایم عقب-جلوی چرخشی یا لرزشی انجام گرفته و سپس همین حرکت تکرار می‌گردد، به‌طوری که در هر ناحیه چهار بار این عمل تکرار می‌شود.

روش استیلمن تغییریافته (Modified Stillman)

در این روش سر مسواک با زاویهٔ ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان قرار می‌گیرد، به‌نحوی که نوک الیاف به سمت نوک ریشه و قسمتی از الیاف روی لبهٔ لثه و قسمت دیگر روی ناحیهٔ طوق دندان قرار گیرد. کنار الیاف به ملایمت به سمت لثه فشار داده می‌شود و سپس حرکات لرزشی جلو-عقب انجام می‌گیرد و در همان حال مسواک به سمت تاج حرکت داده می‌شود. این حرکت در هر ناحیه پنج بار تکرار می‌گردد.

روش بس (Bass)

در این روش سر مسواک با زاویهٔ ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان قرار می‌گیرد، طوری که نوک الیاف به سمت نوک ریشه و در محل اتصال لثه و دندان بوده و تعدادی از الیاف به درون شیار لثه می‌روند. در همان حال حرکات جلو عقب لرزشی به مسواک داده می‌شود (دامنهٔ حرکت محدود است و مسواک از جای خود خارج نمی‌شود)

روش رول (Roll)

در این روش سر مسواک با زاویهٔ ۴۵ درجه به سمت انتهای ریشه قرار دارد، به‌طوری که الیاف در محل اتصال لثه با دندان قرار می‌گیرند. در همان حال فشار مختصری به مسواک وارد می‌شود تا کنار الیاف به لثه و دندان فشرده شوند. سپس مچ دست به آرامی چرخیده و یک حرکت جارویی به سمت تاج صورت می‌گیرد. این حرکت در هر ناحیه پنج بار تکرار می شود.

روش بس تغییریافته مدل ۱ (Modified Bass 1)

در این روش در هر ناحیه ابتدا روش بس با بیست حرکت لرزشی و سپس بلافاصله روش رول با پنج حرکت چرخشی انجام می‌گیرد.

روش بس تغییریافته مدل ۲ (Modified Bass 2)

در این روش در هر ناحیه روش‌های بس و رول همراه با هم انجام می‌شوند. به این صورت که چهار حرکت لرزشی بس و سپس یک حرکت چرخشی رول انجام می‌شود. این مجموعه حرکت پنج بار تکرار می‌گردد.

روش فونز (Fones)

در این روش مسواک به صورت چرخش دایره‌ای روی سطوح دندانی حرکت می‌کند. الیاف مسواک کمی به دندان فشار داده شده و برای هر قسمت پنج بار تکرار می‌شود (این روش جزو روش‌های کم اثر است و معمولاً توصیه نمی‌شود)

روش افقی (Scrub)

در این روش الیاف مسواک روی دندان قرار گرفته و مسواک به صورت افقی در جهت سیستم دندانی به عقب رفته و دوباره به جلو بر می‌گردد (این روش در میان مردم و برای سطوح جوندهٔ دندان‌ها استفادهٔ زیادی دارد.

وسایل تمیز کننده بین دندانی

از آنجا که مسواک با هر گونه طراحی ای نمی تواند به فواصل بین دندانی وارد شود و آن فواصل را تمیز کند، این ناحیه یکی از شایع ترین محل های پوسیدگی دندانی است. بنابراین برای تمیزکردن باقیمانده مواد غذایی و برطرف کردن پلاک های میکروبی از فواصل بین دندانی، علاوه بر نخ دندان، گاهی استفاده از مسواک های بین دندانی نیز لازم می شود. به کار بردن مسواک های بین دندانی برای استفاده روزانه، تمیز کردن دقیق پل های دندانی، سیم و براکت های ارتودنسی، ایمپلنت و در مواردی که پایه دندان بی حفاظ شده است (تحلیل لثه)، توصیه می شود. مسواک های بین دندانی را باید حداقل روزی یک بار استفاده کرد و بهترین زمان استفاده از آنها بعد از وعده غذایی، به خصوص بعد از شام، است.ازمسواک های بین دندانی می توان در موارد زیر استفاده کرد:

۱.استفاده روزانه در شرایط عادی

مسواک بین دندانی را با حرکت ملایم در فواصل بین دندان ها وارد کنید. هرگز این مسواک را با فشار وارد فضاهای دندانی نکنید. برای فک پایین، این مسواک را به صورت مایل از پایین به بالا و برای فک بالا، به صورت مایل از بالا به پایین حرکت دهید. با حرکت های ظریف افقی، چند بار مسواک بین دندانی را در فضاهای بین دندان حرکت دهید.

۲.در موارد ارتودنسی

مسواک های بین دندانی به صورت تخصصی برای تمیز کردن سیم و براکت های ارتودنسی هم توصیه می شوند. حرکت این مسواک باید آرام باشد تا فشار بیش از حد به سیم ارتودنسی وارد نشود. همچنین سمت چپ و راست براکت ها به صورت تک به تک باید تمیز و مسواک از بالا و پایین سیم عبور داده شود.