از آنجایی که اپلاینس های ارتودنسی از رعایت بهداشت مناسب و فعالیت خود تمیز کنندگی ناشی از جویدن جلوگیری می کند، در این افراد تجمع پلاک بیشتری داریم. با توجه به زمان طولانی درمان ارتودنسی نیازمند یک روش بهداشتی حرفه ای برای این افراد هستیم. بهترین روش رعایت بهداشت برای هر فرد بر اساس نیازهای خاص و انگیزه های فردی وی تعیین می شود. وسایلی مانند مسواک برقی، مسواک ارتودنسی با طراحی متفاوت سر مسواک، نخ دندان و مسواک های بین دندانی برای این منظور استفاده می شود.
برخی مطالعات برتری مسواک های برقی را در برداشت پلاک نسبت به مسواک دستی نشان داده اند، هرچند که در صورت استفاده با تکنیک صحیح از مسواک دستی به اندازه مسواک برقی در برداشت پلاک موثر است. امروزه مسواک های با طراحی سر متفاوت( مثلا مسواک با بریستل(مو) های انحنا دار) رایج شده است و طبق تحقیقات این مسواک ها نسبت به مسواک های با بریستل های مستقیم برداشت پلاک بیشتری را در کودکان، کهنسالان و افراد دارای اپلاینس ارتودنسی انجام می دهد.
شایع ترین انواع روش های مسواک زدن مورد استفاده در افراد دارای اپلاینس ارتودنسی عبارتنداز: تکنیک های Bass و modified stillman و charter’s.
ارتباط مستقیمی بین میزان رعایت بهداشت طی درمان ارتودنسی و شیوع پوسیدگی بعد از اتمام درمان وجود دارد. همچنین گیر پلاک میکروبی عامل التهاب لثه و شروع تخریب بافت های اطراف دندان(بافت پریودنتال) است. پوسیدگی دندانی، التهاب لثه و دمینرالیزاسیون مینای دندان(white spot) از عوارض نامطلوب درمان ارتودنسی است. علت نقاط سفید رنگی که زیر براکت ها ایجاد شده و پس از برداشت براکت ها روی سطح دندان قابل مشاهده است، تجمع بیش از حد پلاک اطراف براکت ها و اپلاینس های ارتودنسی است.
اولین خط دفاعی در برابر تجمع پلاک و مهمترین عامل در کنترل پوسیدگی های وسیع بعد از اتمام ارتودنسی، مسواک زدن است. حداقل فرکانس رعایت بهداشت روزانه طی درمان ارتودنسی ۳ مرتبه مسواک زدن در روز و هر بار به مدت حداقل ۲ دقیقه می باشد.
به جهت سختی در رعایت بهداشت و استعداد بیشتر به پوسیدگی طی درمان های ارتودنسی استفاده از خمیردندان دارای فلوراید ppm۵۰۰۰ ( به جای خمیردندان روزانه معمول که حاوی ppm۱۰۰۰ فلوراید است) ونیز استفاده روزانه از دهانشویه سدیم فلوراید حاوی ppm۵۰۰ فلوراید جهت پیشگیری از پوسیدگی توصیه می شود. طبق نتایج یک مطالعه افرادی که حداقل استفاده از دهانشویه سدیم فلوراید روزانه داشتند، بروز white spot بیشتری روی دندان ها نشان داده اند.
به طور خلاصه طی درمان ارتودنسی و در مدت حضور اپلاینس ها در دهان بهداشت دهانی منظم با رعایت نکات زیر مد نظر قرار گیرد:
- قسمت های متحرک مثل بندها و الاستیک ها را خارج نمایید.
- براکت ها را تمیز کنید.
- سیم های ارتودنسی را با حرکت بالا- پایین مسواک تمیز کنید.
- پس از اتمام مسواک از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کرده سپس دندان ها را به لحاظ باقیمانده پلاک یا مواد غذایی چک کنید.
- حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید(oral-B superfloss).
- حدود ۱۸ اینچ از نخ را در هر مرتبه استفاده کنید.
- نخ با احتیاط استفاده شود تا باعث کندن براکت ها نشود.
- در صورتیکه استفاده از نخ دندان دشوار است از مسواک بین دندانی برای تمیز کردن بین براکت ها و زیر وایرها می توان استفاده کرد(interdental brush-proxy brush).
- تا حد امکان از خوردن غذاهای چسنبده که بین اپلاینس ها گیر کرده و تمیز کردن را دشوار می کند، پرهیز کنید.
